Hér finnur þú svör við ýmsum spurningum sem íbúar hafa spurt samstarfsnefnd að. Ef þú finnur ekki svörin við spurningum sem brenna á þér geturðu sent okkur fyrirspurn og við birtum svarið hér.
Já, sveitarstjórnir Dalabyggðar og Húnaþing vestra hafa tekið ákvörðun um að hefja formlegar viðræður og skipað samstarfsnefnd um sameiningu. Í því felst skuldbinding til að gefa íbúum færi á að kjósa um sameiningartillögu. Kosningarnar munu fara fram þegar álit samstarfsnefndar liggur fyrir. Gert er ráð fyrir að kosið verði í nóvember.
Sveitarstjórnirnar hafa ekki ákveðið tímabil kosninganna en klíklega verður kosið í lok nóvember eða byrjun desember.
Þeir sem ekki komast á kjörstað geta kosið í póstkosningu eftir að kosningarnar hefjast. Hægt er að óska eftir því við kjörstjórn að fá kjörgögn send í pósti eða tölvupósti. Kjósandi þarf svo að koma atkvæði sínu ásamt fylgibréfi til kjörstjórnar fyrir lokun kjörstaða á lokadegi kosninganna.
Ákvörðun um nafn sveitarfélags er á valdi sveitarstjórnar á hverjum tíma. Sveitarstjórn sameinaðs sveitarfélags ákveður því nafnið. Tillaga að nafni liggur ekki fyrir. Oft er leitað til íbúa um hugmyndir að nafni með hugmyndasamkeppni og/eða leiðbeinandi íbúakosningum um nafn.
Lagt er upp með að skólar og leikskólar starfi áfram á þeim stöðum þar sem þeir eru nú. Sveitarstjórn sameinaðs sveitarfélags tekur ákvörðun um það hvort sameina eigi skólastofnanir eftir að hún tekur til starfa.
Leitað hefur verið eftir sjónarmiðum íbúa á íbúafundum sem haldnir hafa verið í tengslum við óformlegar sameiningarviðræður sveitarfélaganna. Gert er ráð fyrir að haldnir verði íbúafundir með svipuðu sniði í tengslum við formlegar viðræður og að sjónarmið íbúa verði höfð til hliðsjónar við mótun álits samstarfsnefndar og framtíðarsýnar.
Það er ekki gert ráð fyrir að sameining leiði til uppsagnar starfsmanna.
Kosningarnar fara fram á tveggja vikna tímabili. Hægt verður að greiða atkvæði á tilgreindum kjörstöðum í hvoru sveitarfélagi á opnunartíma eða með því að senda atkvæði til kjörstjórnar. Kjósandi óskar þá eftir því við kjörstjórn að fá kjörgögn send til sín á það heimilisfang eða það netfang sem hann gefur upp. Heimilt er að bjóða kjósendum að greiða atkvæði á hreyfanlegum kjörstað og skal þá auglýst með fimm daga fyrirvara hvar kjörstaður er á hverjum tíma.
Ef sameiningin er samþykkt skipa sveitarstjórnir hlutaðeigandi sveitarfélaga undirbúningsstjórn sem hefur það hlutverk að undirbúa stofnun nýs sveitarfélags. Hlutverk undirbúningsstjórnar er að semja samþykkt um stjórn og fundarsköp sem gilda mun fyrir hið nýja sveitarfélag þar til því hefur verið sett sérstök samþykkt. Stjórnin tekur einnig ákvarðanir um fjárhagsmálefni hins nýja sveitarfélags, tekur saman yfirlit yfir allar samþykktir og reglugerðir sem gilda í þeim sveitarfélögum sem sameinuð hafa verið og skal hefja vinnu við endurskoðun þeirra og samræmingu.
Ef sameiningin verður samþykkt tekur hún líklega gildi í kjölfar sveitarstjórnarkosninga sem haldnar verða í maí 2026. Gildistakan yrði í júní þegar ný sveitarstjórn tekur við stjórnartaumunum.
Nei, það er ekki búið að ákveða að sameina sveitarfélögin. Einungis hefur verið tekin ákvörðun um að halda íbúakosningu um sameiningu sveitarfélaganna. Ákvörðunin um það hvort af sameiningunni verður er alfarið í höndum íbúa. Sé meirihluti kjósenda í báðum sveitarfélögum hlynntur sameiningu verður af henni en annars ekki.
Spurningarnar sem lagðar voru fyrir fundarmenn í hópavinnunni voru valdar með hliðsjón af svörum íbúa á fyrri íbúafundum þar sem fram kom að þessi atriði voru meðal þeirra sem íbúar hefðu mestar áhyggjur af. Þess má geta að bæði stjórnsýsla og þjónusta eru víð hugtök og ná saman yfir nær alla starfsemi sveitarfélaga. Spurningarnar voru opnar svo þær gæfu færi á að tala um hvað sem er sem varðar sveitarfélagið og brann á fundarmönnum.
Í máli fulltrúa Dalabyggðar á íbúafundinum kom fram að aðrir kostir hefðu verið skoðaðir áður en ákveðið var að gengið yrði til viðræðna við Húnaþing vestra og að sveitarstjórn hafi þótt þessu kostur vænlegastur til árangurs. Í könnun sem gerð var samhliða sveitastjórnarkosningum árið 2022 var ekki afgerandi munur á valkostunum tveimur og báðir þóttu því koma til greina.
Á stuttum tíma hefur Húnabyggð gengið í gegnum tvær sameiningar. Það tekur nokkurn tíma að ljúka sameiningu og að stilla saman stjórnsýslu sveitarfélaga. Því var það mat sveitarstjórnar Húnaþings vestra að samtal við Dalamenn væri vænlegra á þessum tímapunkti. Vert er að taka fram að sameining til vesturs útilokar alls ekki sameiningu til austurs seinna meir.
Á fundinum voru kynnt valin atriði af þeim sem samstarfsnefnd hefur skoðað. Aldursdreifing í dreifbýli var ekki meðal þess sem tekið var saman í vinnu samstarfsnefndar. Samstarfsnefndin getur því miður ekki svarað öllum spurningum sem íbúar kunna að óska svara við, en mun kanna hvort upplýsingar um þetta atriði eru aðgengilegar hjá Hagstofunni.
Sameining leysir ekki vanda bænda en aðstæður þeirra eru meðal þeirra hagsmuna sem eru sameiginlegir báðum sveitarfélögum. Samstarfsnefnd og sveitarstjórnirnar eru meðvitaðar um þann vanda sem stafar að atvinnugreininni og hafa ríkan vilja til að berjast fyrir hagsmunum íbúa sinna hvað þetta varðar eins og þeim er unnt. Samstarfsnefnd telur að sameinað sveitarfélag væri öflugri bakhjarl en sveitarfélögin hvort í sínu lagi.
Samstarfsnefndin hefur því miður ekki forsendur til að greina ástæður þess að íbúafjölgun á svæðinu hefur ekki verið í takt við fjölgun á landinu öllu. Sú staðreynd gefur ótvírætt til kynna að bregðast þurfi við til að snúa þróuninni við. Samstarfsnefnd telur að bætt þjónusta sveitarfélagsins og væntur árangur af auknum styrk í hagsmunagæslu fyrir íbúa geti stuðlað að aukinni byggðafestu og fjölgun íbúa.
Sú þjónusta sem íbúar sækja til Stykkishólms er alla jafna á vegum annarra en sveitarfélagsins, s.s. verslun og heilbrigðisþjónusta. Sú þjónusta mun áfram standa íbúum til boða hvort sem af sameiningunni verður eða ekki. Sé eftirspurn eftir þjónustu nágrannasveitarfélags og/eða hagkvæmara að sækja þjónustuna þangað er hægt að gera samninga við það sveitarfélag um að veita þá þjónustu sem við á. Hið sama ætti væntanlega við um þá sem búa austast í sveitarfélaginu ef sameiningin væri til vesturs.
Samstarfsnefnd telur að bætt þjónusta sveitarfélagsins og aukinn styrkur í baráttu fyrir bættum samgöngum og aðstæðum fyrir atvinnulífið geti stuðlað að auknum fjárfestingum sem leiði til fjölgunar starfa og fjölbreyttari atvinnutækifærum fyrir íbúa. Þannig geti sameining stuðlað að aukinni byggðafestu og fjölgun íbúa/skattgreiðenda þegar fram líða stundir.
Bættar samgöngur eru samstarfsnefnd ofarlega í huga. Ástand Skógarstrandarvegar er eitt af því sem samstarfsnefnd hefur komið á framfæri við innviðaráðherra og farið fram á að eitthvað verði gert við. Augljóslega yrði það lyftistöng fyrir Dalabyggð ef vegurinn gæti borið rútur og gæti skilað fleiri ferðamönnum til okkar. Samstarfsnefnd telur að sameinað sveitarfélag sé líklegra í að ná fram slíkum vegabótum en Dalabyggð ein og sér.
Samstarfsnefnd sér tækifæri til að berjast fyrir bættum samgöngum almennt í sveitarfélögunum og til að taka höndum saman við aðliggjandi sveitarfélög. Allar vegasamgöngur eru þar undir, en óhjákvæmilegt er að forgangsraða baráttumálunum ef árangur á að nást.
Í máli fulltrúa Dalabyggðar á íbúafundinum kom fram að aðrir kostir hefðu verið skoðaðir áður en ákveðið var að gengið yrði til viðræðna við Húnaþing vestra og að sveitarstjórn hafi þótt þessu kostur vænlegastur til árangurs. Möguleikar fyrirtækja á Snæfellsnesi til að fjárfesta í Dalabyggð skerðast ekki við sameiningu sveitarfélaganna.
Sveitarstjórn sameinaðs sveitarfélags mun taka ákvörðun um það í hvaða landshlutasamtökum hún vill starfa ef af sameiningu verður. Samstarfsnefnd hefur ekki umboð til að svarað því fyrir hönd sveitarstjórnar sameinaðs sveitarfélags.
Í 4. grein sveitarstjórnarlaga eru ákvæði um staðarmörk sveitarfélaga. Meginreglan er að þeim verði aðeins breytt með lagasetningu, en ráðherra getur þó breytt mörkum sveitarfélaga í tengslum við sameiningu þeirra eða til staðfestingar á samkomulagi á milli sveitarfélaga um tilfærslu. Það er því fræðilega mögulegt að færa sveitarfélagamörkin á milli tveggja sveitarfélaga annað hvort með lögum eða með samkomulagi á milli viðkomandi sveitarstjórna.
Stutta svarið er nei. Í vinnu samstarfnefndar hefur komið fram skýr vilji til þess að ekki verði gerðar breytingar á þeirri þjónustu sem íbúar ganga að í hvoru sveitarfélagi fyrir sig og fer nefndin þess á leit við sveitarstjórn sameinaðs sveitarfélags í áliti sínu. Gert er ráð fyrir að áfram verði stjórnsýslueiningar á báðum stöðum og ekki gert ráð fyrir að íbúar þurfi að fara á milli þéttbýliskjarna til að sækja þjónustu sveitarfélagsins. Þjónusta sveitarfélaga hefur verið að breytast á síðustu misserum og færst í auknu mæli yfir í rafrænar leiðir. Einboðið er að sú þróun muni halda áfram óháð sameiningu.
Því miður láðist að setja upptökuna í gang eins og til stóð. Við þurfum því að treysta á að upptakan frá fundinum í Búðardal sé nægilega upplýsandi en kynningarnar sem fluttar voru á fundunum voru samhljóða. Ef spurningar vakna má senda þær á dalhun@alhun.is og við munum svara þeim hér.